Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου

Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου
Πετρογέφυρα: διαδρομές...της φύσης τα καμώματα...δημιουργήματα...μνήμες...αναφορές...βιώματα

Τιμή στους μάστορες, που άφησαν με τα εμπνευσμένα έργα των χεριών τους το ίχνος τους στην ιστορία της νεοελληνικής αισθητικής, σμιλεύοντας την πέτρα και δαμάζοντας το νερό της Πελοποννησιακής γης, με την απαράμιλλη τεχνική τους, τη φλόγα της ψυχής τους και το σεβασμό στη φύση.
Ας γνωρίσουμε αυτούς και τα έργα τους.

Δευτέρα 30 Ιουνίου 2014

Μυκηναϊκός δρόμος Μ.Δ.1


  Πρόκειται για τον καλλίτερα διατηρημένο μυκηναϊκό δρόμο, που ακολουθεί την διαδρομή Πύλη Λεόντων Μυκηνών – Βόρεια πλαγιά του λόφου της Ακρόπολης των Μυκηνών – Ανατολικά, χαράδρα Χάβου.
Μ.Δ.1. Λυκοτρούπι. (Φωτο: ΑΓΠ)

 Περνά κατόπιν τη μυκηναϊκή γέφυρα της Δρακονέρας, ανεβαίνει στο διάσελο ανάμεσα σε Αγριοβουνάκι ή  Κοντοβούνι και Δελόκορμο προς το Μπερμπάτι (Πρόσυμνα). Ακολουθεί τη νότια πλευρά του Κοντοβουνίου, περνά τη μυκηναϊκή γέφυρα Λυκοτρούπι, ανεβαίνει με μια ελαφριά και σταθερή κλίση πρώτα ΝΑ και μετά ΒΑ προς την κοιλάδα Κεφαλαρίου (Αστερίωνας) Στεφανίου, κατά μήκος της δυτικής όχθης του Αστερίωνα. 
Ο μυκηναϊκός δρόμος Μ.Δ.1. (Φωτο: ΑΓΠ)

   Στον παλιό ξερόμυλο της Μονής Στεφανίου συναντάμε μία ακόμη μυκηναϊκή γέφυρα και κατόπιν στην τοποθεσία «Λιμνιάτη» βλέπουμε τα υπολείμματα κυκλώπειας κατασκευής, που στήριζαν το δρόμο. Η πορεία του δρόμου είναι εύκολη μέχρι τον νερόμυλο των Ριζογιανναίων, που σώζεται σε καλή κατάσταση στην απέναντι πλευρά του Αστερίωνα. (1)
  Λίγο πιο βόρεια συναντάμε ίχνη κυκλώπειων τειχών, που ο αρχαιολόγος Γεώργιος Μυλωνάς αναφέρει σαν «Νεροφυλάκειο», των πηγών του Αστερίωνα που βρίσκονται δίπλα. Στο ίδιο μέρος έχουν βρεθεί αρχαίοι τάφοι και ίχνη αρχαίου ιερού, όπου μεταξύ των άλλων αναθημάτων βρέθηκε ανάγλυφο με τον Σμινθέα Απόλλωνα. Στο σημείο αυτό ο δρόμος συναντιέται με τον Μ.Δ.2.
Ο Μ.Δ.1 σε γραμμική Β'.(Φωτο: ΑΓΠ)
  Ο δρόμος κατόπιν συνέχιζε προς Βορρά, το πέρασμα του Μαυρονερίου (Χούνη), όπου υπάρχει σε λόφο της περιοχής Μυκηναϊκό οχυρό και κατόπιν κατέβαινε προς την κοιλάδα των Κλεωνών και την Κόρινθο.
  Ο δρόμος αυτός, όπως και οι υπόλοιποι δρόμοι ήταν σχεδιασμένοι και χαραγμένοι για μικρά και γρήγορα άρματα της εποχής. Οι δρόμοι αυτοί, προς τη μεριά του κάμπου, για την στήριξη και την ευθυγράμμισή τους στηρίζονταν σε τοιχία που αποτελούνταν από τεράστιους ογκόλιθους, που έφταναν μέχρι και τα 4-5 μέτρα ύψος. Σ΄αυτές τις κατασκευές, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, υπήρχαν στόμια προς τη μεριά του  Αστερίωνα, για την συλλογή των υδάτων και την αποφυγή καταστροφής του καταστρώματος, που λειτουργούσαν σαν ένα είδος σύγχρονου συστήματος απορροής υδάτων. Υπάρχουν δεκάδες τέτοια στόμια που διοχέτευαν το νερό από την επιφάνεια του δρόμου προς τον ποταμό.
Με τον Αντώνη και το Σωτήρη. (Φωτο: ΑΓΠ)
Το πλάτος του δρόμου έφτανε τα 2,5 μέτρα, καλύπτοντας τις ανάγκες της κίνησης της εποχής και ήταν στρωμένος με ψιλό χαλίκι για να είναι άνετα προσβάσιμες στα άλογα και τα άρματα. Προφανώς γινόντουσαν και συντηρήσεις ανά τακτά χρονικά διαστήματα από τους κυβερνήτες της εποχής. Είναι πολύ πιθανό στις στροφές με την κλίση προς τον γκρεμό και κυρίως στα γεφύρια να υπήρχαν στηθαία για την ασφάλεια των αλόγων και των αρμάτων.
Οι μυκηναϊκοί δρόμοι συνέδεαν τα μυκηναϊκά κέντρα και την Ακρόπολη με τα λιμάνια στο Βορρά και αυτά του Αιγαίου και η ανακάλυψή τους και η χαρτογράφησή τους έγιναν το 1884 από τον Γερμανό λοχαγό Bernhard και συμπληρώθηκαν από τις νεώτερες έρευνες. 
Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.
Πέρα από τους δύο προαναφερόμενους νερόμυλους (Ριζόγιαννη και Καλογερικό), ένας άλλος  μύλος στον ποταμό Αστερίωνα, αυτός του Κατσίγιαννη, εξυπηρετούσε τις ανάγκες των ντόπιων σε αλέσματα. Θα πρέπει να τονιστεί ότι τα παλιότερα χρόνια η βιοποριστική και κοινωνική ζωή των Στεφανιωτών διαδραματιζόταν στην παραποτάμια περιοχή του Αστερίωνα, όπου υπήρχαν 12 νερόμυλοι, εκ των οποίων Στεφανιώτικοι ήταν οι τρεις προαναφερόμενοι, κατά σειρά δηλαδή του Ριζόγιαννη (2), του Κατσίγιαννη και ο Καλογερικός της Μονής Αγίου Δημητρίου Στεφανίου.
Μ.Δ.1. Στόμιο απορροής υδάτων. (Φωτο: ΑΓΠ)


Σημειώσεις-βιβλιογραφία
(1).  Ο μυκηναϊκός δρόμος Μ.Δ.1 έχει σημαδευτεί, αναδειχθεί και χαρτογραφηθεί και με  εθελοντικές ενέργειες του δραστήριου Μορφωτικού και Εκπολιτιστκού Συλλόγου Στεφανίου Κορινθίας (ΜΕΣΣΚ ) http://stephanion.gr/home.htm
  
 (2).  Σπουδαίο ρόλο στην ανάδειξη και γνωστοποίηση των μυκηναϊκών δρόμων έχει και ο Σωτήρης Ριζόγιαννης, συνοδοιπόρος στην προσπάθεια καταγραφής των μυκηναϊκών γεφυριών της ευρύτερης περιοχής, από το Στεφάνι Κορινθίας μέσω της  ιστοσελίδας του

Δευτέρα 23 Ιουνίου 2014

Τέσσερα σπουδαία πετρογέφυρα στην Κωνσταντινούπολη


Buyukcekmece koprusu-Γεφύρι της Μεγάλης λίμνης
Η σημαντική αυτή γέφυρα, απέχει 36 χιλιόμετρα από την Κωνσταντινούπολη στην περιοχή Buyukcekmece (Μεγάλη λίμνη) και χτίστηκε κατά την περίοδο 1566-1567 από τον φημισμένο αρχιτέκτονα Mimar Sinan (1489-1588).
.Buyukcekmece koprusu. Το συγκρότημα των τεσσάρων γεφυριών. (Φωτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου)

Αποτελείται από 28 τόξα και στην ουσία πρόκειται για ένα συγκρότημα τεσσάρων γεφυριών με διαφορετικό ύψος το καθένα και που από τα ανατολικά προς δυτικά έχουν αντίστοιχα 7-7-5 και 9 ανισοϋψή τόξα. Προκειμένου να στηρίξει τις βάσεις, ο Sinan δημιούργησε τρία μικρά νησάκια μέσα στη λίμνη, όπου πάνω τους πατάνε τα μεσόβαθρα της όλης κατασκευής. Πρόκειται πραγματικά για μια σπουδαία κατασκευή, για την οποία καμάρωνε ο Sinan, θεωρώντας την σαν "το αριστούργημα μου" όπως έλεγε.
Mimar Sinan. (Φωτο: ΑΓΠ)

Χτίστηκε με γκρίζα πέτρα πάνω στη Μεγάλη λίμνη και κοντά στη θάλασσα του Μαρμαρά για να ενώσει την Κωνσταντινούπολη με τη Δύση και τις σημαντικές πόλεις Silivri (Σηλυβρία) και Edirne (Αδριανούπολη). Λέγεται ότι στην ίδια θέση υπήρχε πριν ξύλινη γέφυρα, που είχε καταρρεύσει και για να διασχίσουν τη λίμνη χρησιμοποιούσαν σχεδίες. Πιστεύεται επίσης ότι στα πρώιμα βυζαντινά χρόνια και τα πρώτα της οθωμανικής παρουσίας εκεί υπήρχε γέφυρα πέτρινη, που αποτελούσε μέρος της Εγνατίας οδού.
Για την κατασκευή της χρησιμοποιήθηκαν 35-40.000 κυβικά μέτρα πέτρας και λέγεται ότι στοίχησε 11.450.000 χρήματα της εποχής (φλουριά), που πληρώθηκαν από το κρατικό ταμείο. Ξεκίνησε να χτίζεται κατά το τελευταίο έτος της βασιλείας του Σουλειμάν (1566), για να περάσει ο στρατός του για την εκστρατεία του το 1566 στο szigetvar της Ουγγαρίας και τελείωσε το πρώτο χρόνο της βασιλείας του γιού του Σελίμ Β’ (1567).
Οι τρεις δυτικές γέφυρες. (Φωτο: ΑΓΠ)

Το συγκρότημα, μια αριστοτεχνική πραγματικά κατασκευή, έχει μήκος 636, πλάτος 7,17 μέτρα και τα στηθαία του 0,80 μέτρα ύψος. Έχει προβόλους και η επιφάνειά του είναι στρωμένη με μεγάλες παραλληλόγραμμες πέτρες (καλντερίμι)
Εκτεταμένες επισκευές έγιναν την περίοδο 1986-1989 από την γενική διεύθυνση αυτοκινητοδρόμων. 
Ο μητροπολιτικός δήμος της Κωνσταντινούπολης (Buyuksehir Belediyesi), προκειμένου να τιμήσει τον μεγάλο αρχιτέκτονα που όπως λέγεται έχει αφήσει πίσω του 335 αρχιτεκτονικά έργα (τζαμιά, γεφύρια, μουσεία, βρύσες, χαμάμ, κλπ), έστησε το άγαλμά του το 2007 μπροστά στην είσοδο της γέφυρας, από τη μεριά της Κωνσταντινούπολης.

Silivri koprusu – Γέφυρα Σηλυβρίας
Είναι χτισμένη στον ποταμό που διασχίζει την πόλη Silivri (Σηλυβρία της Προποντίδας, το φημισμένο προάστιο της Πόλης), με γκρίζο ασβεστόλιθο, πάνω στο δρόμο που συνέδεε την Κωνσταντινούπολη με την Αδριανούπολη και 500 μέτρα περίπου πριν την εκβολή του ποταμού στη θάλασσα του Μαρμαρά..
Silivri koprusu. Γεφύρι Σηλυβρίας.  (Φωτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου)

Είναι και αυτή η σπουδαία και ογκώδης κατασκευή έργο του μεγάλου αρχιτέκτονα Mimar Sinan και κατασκευάστηκε το 1568 επί Σελήμ Β', γιου του Σουλειμάν, στη μνήμη του οποίου αφιερώθηκε.
Γέφυρα Σηλυβρίας. (Φωτο: ΑΓΠ)

Το μήκος της είναι 368 μέτρα, έχει καλντεριμωτή επιφάνεια και αποτελείται από 32 άνισα τόξα, τα περισσότερα των οποίων είναι οξυκόρυφα ενώ το στηθαίο του έχει ύψος 0,80 μέτρα.
Κατά περιόδους υπέστη διάφορες επισκευές με πρόσφατη αυτή του 1986-1989, όπου οι συντηρήσεις ήταν εκτεταμένες, από τη διεύθυνση αυτοκινητοδρόμων της Τουρκίας. Από το 2006 είναι κλειστή για τα οχήματα.

Kucukcekmece koprusu – Γέφυρα Μικρής λίμνης
Η κατασκευή της άρχισε, από τον Mimar Sinan και αυτή, επί σουλτάνου Σουλεϊμάν πιθανόν το 1560 και ολοκληρώθηκε από τον γιό του Σελίμ Β’. Δεν είναι γνωστή η ακριβής χρονολογία κατασκευής της επειδή δεν βρέθηκε καμιά προς τούτο επιγραφή.
Dr. Halil Ιbrahim Cicioglu. (Φωτο: ΑΓΠ)

Ο καθηγητής Halil Ibrahim Cicioglu, από το πανεπιστήμιο Gazi της Άγκυρας μας λέει για τη γέφυρα: «Αυτή η γέφυρα είναι χτισμένη στη λίμνη kucukcekmece πριν τη γέφυρα buyukcekmece και είναι χτισμένη από τον Mimar Sinan, τον σπουδαίο αρχιτέκτονα της οθωμανικής αυτοκρατορίας και έχει επισκευαστεί από τον μητροπολιτικό δήμο της Κωνσταντινούπολης το 2007. Δεν ξέρουμε τον ακριβή χρόνο κατασκευής της γέφυρας. Έγινε όμως κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Σουλεϊμάν».
Αποτελείται από ένα μεγάλο τόξο με άνοιγμα 12 και ύψος 5 μέτρα, ένα άλλο μικρότερο, οκτώ μικρές καμάρες και καλντεριμωτή επιφάνεια. Βρίσκεται πάνω στον παλιό δρόμο Κωνσταντινούπολης – Αδριανούπολης, στη θέση – πιθανώς- παλιάς ξύλινης ρωμαϊκής γέφυρας που αποτελούσε μέρος της παλιάς Εγνατίας οδού , ενώνοντας τις όχθες της μικρής λίμνης λίγο πριν τη θάλασσα του Μαρμαρά..
Kucukcekmece koprusu. Γέφυρα Μικρής λίμνης. (Φωτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου)

Το μήκος της είναι 210 μέτρα και το μέσο πλάτος 7. Μεγάλες επισκευές έγιναν το 1735 και το 1861 ενώ κατά τη διάρκεια του Α’ παγκοσμίου πολέμου έγινε επέκταση της γέφυρας, που πήρε τη σημερινή της μορφή. Το 1996 επισκευάστηκε πάλι, με αποτέλεσμα να αλλοιωθεί τη φυσιογνωμία της και να χάσει τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά της πρώτης μορφής της. Επισκευές έγιναν επίσης το 2007 από τον μητροπολιτικό δήμο της Κωνσταντινούπολης.

Cobancesme koprusu – Γεφύρι κοντά στη βρύση του Τσοπάνη
Βρίσκεται κοντά στο διεθνές αεροδρόμιο και την Ευρωπαϊκή πλευρά της Κωνσταντινούπολης, στη μέση ενός καταπράσινου πάρκου, έχει έξι τόξα και βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση.
Cobancesme koprusu. (Φωτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου)

Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς και από ποιον χτίστηκε, αν και κάποιοι πιστεύουν ότι είναι βυζαντινή κατασκευή. Δίπλα ακριβώς υπάρχει μια παλιά κρήνη, από την οποία πήρε και η γέφυρα το όνομά της.
Η παλιά κρήνη. (Φωτο: ΑΓΠ)

 Κατά μαρτυρίες στην περιοχή, παλιά κάτω από τη γέφυρα περνούσαν πολλά νερά, τα οποία τώρα έχουν εξαφανιστεί.
Το μήκος της είναι 38 μέτρα, το πλάτος 5, το ύψος 4,35 και το στηθαίο της 0,70 μέτρα.
Το 1972 έγιναν εκτεταμένες επισκευές και παρεμβάσεις, με αποτέλεσμα να αλλοιωθεί η πρώτη της μορφή. Παλιά, κατά ιστορικές μαρτυρίες,  κάτω από την γέφυρα περνούσε πολύ νερό που κατά το πέρασμα των αιώνων υποχώρησε.
Δείτε περισσότερα για τα γεφύρια στην Κωνσταντινούπολη στα παρακάτω videos:


Τετάρτη 11 Ιουνίου 2014

Γεφύρι Μέλισσας ή Αρχοντικού

Στο Δήμο Ανατολικής Μάνης

 "...πολύ πιθανόν, αφού μιλάμε για τους Ολυμπιακούς αγώνες, από δω να περνούσε ο ολυμπιονίκης του μαραθωνίου δρόμου, ο πραγματικός ολυμπιονίκης του μαραθωνίου δρόμου. Ο Βασιλάκος από το Λυγερέα, που είναι το γειτονικό χωριό της Μέλισσας."

  Λέγεται και Μεγάλο γεφύρι και είναι χτισμένο επί του ποταμού Σμήνου, λίγο έξω από το Αρχοντικό στα όρια της Μέλισσας (Μαλτσίνας).
Βρίσκεται πάνω στον δημόσιο δρόμο, κομμάτι του οποίου αποτελεί, που οδηγεί στα χωριά της Έξω Προσηλιακής Μάνης (Μπαρδουνοχώρια). Έχει καλυφθεί προς τούτο με τσιμέντο και άσφαλτο και έχει εμπλουτισθεί επίσης με σιδερένια προστατευτικά κιγκλιδώματα. Έγινε τσιμεντένια διαπλάτυνσή του την εποχή που διαπλατύνθηκε και ασφαλτοστρώθηκε και ο δρόμος, το 1970.
Γεφύρι Μέλισσας ή Αρχοντικού ή Μεγάλο γεφύρι. Φωτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.
Αποτελείται από δύο ισομεγέθη τόξα, μια σειρά από θολίτες, με το μεσόβαθρο να πατάει στην κοίτη ροής του ποταμού και στο οποίο την δεκαετία του 1980 έγιναν ενέσεις τσιμέντου για την ενίσχυσή του, όπως επίσης με τσιμέντο καλύφθηκε και η κοίτη του ποταμού κάτω από το γεφύρι.
Η βάση του μεσαίου βάθρου είναι κυκλική και συγχρόνως παίζει και το ρόλο του πρόβολου, μειώνοντας την ορμή της ροής του νερού σε περιόδους κατεβασμάτων ενώ τα ακρόβαθρα πατάνε σε σαθρό έδαφος και για το λόγο τούτο έχουν ενισχυθεί με τσιμέντο για να αντέχουν.
Με τον Αριστ. Γραφάκο. Στο βάθος ο Ταύγετος. Φωτο: ΑΓΠ

Χτίστηκε μετά την καταστροφή του παλιού γεφυριού, που υπήρχε πενήντα μέτρα πιο κάτω και ίχνη του υπήρχαν μέχρι λίγα χρόνια πριν, αφού γκρεμίστηκε σχετικά πρόσφατα.
Είναι χτισμένο με πέτρα που έπαιρναν δίπλα, από την περιοχή, αλλά και πέτρα που κουβαλούσαν με κάρα από τις Αιγιές, την περιοχή του ρέματος “Δήμακα”.
Δίπλα του υπάρχει εικονοστάσι, που έφτιαξε ο Αριστείδης Γραφάκος, και που αναφέρει:
Για τους: προγενόμενους
προσδοκώμενους
προϊστάμενους
προδιερχόμενους.
Ο ίδιος, ντόπιος από τη Μέλισσα, με πλούσια και κυρίως αποτελεσματική συμβολή στα πολιτιστικά δρώμενα της περιοχής του Σμήνου και της Ανατολικής Μάνης γενικότερα μας λέει για το γεφύρι της Μέλισσας:
Εγώ που σας μιλάω είμαι ο Γραφάκος ο Αριστείδης, από το χωριό Μέλισσα, απόγονος της ιστορικής οικογένειας των Γράφων, του Γιώργη του Γραφάκου του πρωτοκλέφτη και πρωτοπόρου στον αγώνα του '21.
Τα ...καλωσορίσματα. Φωτο: ΑΓΠ

Σας καλωσορίζω στο Σμήνο ποταμό. Τυχαίνει να είμαι παλιός εδώ στην περιοχή, βρίσκομαι στα δικά μου χωράφια και το γεφύρι που βλέπετε είναι το μεγάλο γεφύρι του Σμήνου, όπως το λέγαμε εδώ στα χωριά μας. λέγεται και γεφύρι του Αρχοντικού, αλλά και γεφύρι της Μέλισσας. Το γεφύρι αυτό έχει χτιστεί κατά πάσα πιθανότητα το 1896, τη χρονιά των Ολυμπιακών αγώνων και το ξέρω αυτό γιατί ο παππούς μου ήταν ο τροφοδότης του εργολάβου στο νερό και στην διατροφή.
Το γεφύρι αυτό είναι γεφύρι συγκοινωνίας, συνδέει τα χωριά του Σμήνου, της Έξω Προσηλιακής Μάνης με τον κεντρικό άξονα, την εθνική οδό Σπάρτης – Γυθείου. Αυτό το γεφύρι είναι καλαίσθητο, είναι στέρεο, είναι όπως βλέπετε δικάμαρο, υπήρχε μια μικρή καμαρούλα, είναι καλυμμένη τώρα με μπετόν δεξιά,από την οποία διερχότανε μυλαύλακο που οδηγούσε στον πλησίον νερόμυλα, το Παλιομύλη όπως το λέμε, το οποίο τώρα δεν λειτουργεί, έχει καταστραφεί.
Οι συνοδοιπόροι. Ηλ. Καραγιάννης-Αρ. Γραφάκος. Φωτο: ΑΓΠ

Ο Σμήνος είναι το ποτάμι της ύδρευσης και της ενέργειας. Το 1968-69 μπήκε το νερό του Σμήνου, από την πηγή του Σμήνου, που κατά παράφραση και λανθασμένα λέγονται σήμερα πηγές της Αγίας Μαρίνας, από την πηγή του Σμήνου λοιπόν μπήκε το νερό στη σωλήνα το 1969 και υδροδοτεί και καθοδηγεί πλέον στη Μάνη αυτό το νερό. Το νερό του Σμήνου είναι αυτό που ανέδειξε την πόλη του Γυθείου στην περίοδο του Κοινού των Ελευθερολακώνων, πριν από δυο χιλιάδες χρόνια και, ως μεγαλούπολη και είναι απόλυτα ιστορικά συνδεδεμένος ο Σμήνος με το Γύθειο πλέον. Και βέβαια αξίζει να αναφέρουμε εδώ την αναφορά του περιηγητή Παυσανία, ο οποίος αφού ξεκίνησε από τη Μακεδονία και ήπιε νερό απ' όλα τα ποτάμια της Ελλάδας, κατέληξε στο Γύθειο και αφού συνάντησε στη διαδρομή του το Σμήνο, κάνει και την αναφορά στο κεφάλαιο 24 στίχοι 9 και 10, που λέει: αριστερά δε της άκρας ποταμός εκδίδοσιν εις θάλασσαν, Σμήνος ύδωρ ποιείν ηδύν όσπερ ουδείς άλλος τις παρασχόμενος ποταμός, τας πηγάς δε εν όρη Ταϋγέτου. 
Το γεφύρι από κατάντη. Φωτο: ΑΓΠ
 
Το γεφύρι φαίνεται ότι είναι χτισμένο ως δημόσιο έργο. Δεν φαίνεται δηλαδή να είναι...ήδη ήταν το κράτος οργανωμένο, στα χρόνια βέβαια της ύφεσης και της φτώχειας τότε, το 1896, την πενταετία εκείνη από το 1890 έως το 1895-96 έχει χτιστεί αυτό το γεφύρι. Πρέπει δηλαδή στους Ολυμπιακούς αγώνες να ήτανε η περαίωσή του. Πολύ πιθανόν, αφού μιλάμε για τους Ολυμπιακούς αγώνες, από δω να περνούσε ο ολυμπιονίκης του μαραθωνίου δρόμου, ο πραγματικός ολυμπιονίκης του μαραθωνίου δρόμου. Ο Βασιλάκος από το Λυγερέα, που είναι το γειτονικό χωριό της Μέλισσας.
Περισσότερα για το γεφύρι της Μέλισσας στο video: